Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh Đền Long Khánh
24/08/2023
Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh Đền Long Khánh
Đền Long Khánh tọa lạc trên một quả đồi, người dân địa phương thường gọi là Đồi Đền hay Đồi Đình tại thôn Đồng Mòng 2, xã Phúc Khánh ngày nay. Đồi Đền có thế hình bát úp, mui rùa, một bên giáp với đường liên thôn, một bên giáp với ruộng nương của Nhân dân. Trên đồi có nhiều cây cổ thụ tạo ra bóng mát quanh năm cho cả khu đồi. Đền Long Khánh còn có tên gọi khác là Đền Tăng Hán Bảo, là nhân vật được thờ tự chính trong ngôi Đền, vì vậy người dân địa phương trong vùng lấy tên nhân vật đặt tên cho Đền. Đền Long Khánh được lập nên trước tiên là thờ thần Thành Hoàng bản thổ. Sau khi cuộc khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc (1851-1864) ở Trung Quốc thất bại, năm 1865 Lưu Vĩnh Phúc cùng 200 thủ hạ từ Quảng Đông vượt qua biên giới tiến vào nước ta để lánh nạn, năm 1867 Lưu Vĩnh Phúc kéo quân về Lục Yên thành lập quân Cờ Đen. Lúc này Quan châu Lục Yên là Tăng Hán Bảo, người dân tộc Nùng không chịu khuất phục trước quân của Lưu Vĩnh Phúc, sau nhiều lần đánh nhau ông đã bị chúng bắt đem về quê ông là làng Mùng Hạ (thôn Đồng Mòng 2, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên ngày nay) để xử chém cùng với một số họ hàng thân thích của ông mà chúng bắt được. Trước sự tàn bạo của quân giặc Cờ Đen, một số họ hàng của ông Tăng Hán Bảo sau khi chạy thoát đã đổi sang họ Phùng, họ Lương và hòa nhập sinh sống với Nhân dân trong vùng để tránh sự truy sát của giặc Cờ Đen. Sau khi tàn sát dòng họ Tăng, quân Cờ Đen lập bản doanh tại Mùng Hạ (từ cửa Ngòi Trĩ, xã Phúc Khánh cho đến Khe Điếu, xã An Lạc huyện Lục Yên ngày nay). Đến giai đoạn giặc Cờ Đen xâm chiếm, cướp bóc dân làng, chém giết người dân vô tội, Quan tri châu Lục Yên lúc bấy giờ là ông Tăng Hán Bảo, người đã có công lao cùng với Nhân dân địa phương đánh đuổi quân giặc Cờ Đen bảo vệ quê hương cứu nước, cứu giúp dân lành khu vực Bảo Yên xưa. Sau khi Ông và quân lính tử trận, người dân lập Đền thờ, thờ tự vị tướng lĩnh có công lao với Nhân dân và đất nước. Người dân thường gọi là Đền thờ Quan Tăng Hán Bảo, ngày nay gọi là Đền Long Khánh, vừa được UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2018. Để tỏ lòng thành kính, Chính quyền và nhân dân địa phương đã lập miếu thờ Quan Tăng Hán Bảo, trên một quả đồi rộng gần 1ha. Từ đây Cấp ủy, Chính quyền và nhân dân địa phương, cùng với sự đầu tư của Nhà nước, sự đóng góp ủng hộ, công đức của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài huyện.